It was a grey, cloudy and somehow vivid day in the city of Nanaimo. The traffic was jamming, people were running along the busy shopping streets with a smile on their faces that was caused by consumption. Yes, it was the city in which buses were sometimes late, and the boredom and stress that caused Jorg to play with his short brown beard was definetely the symptom of his waiting. The bus route he took was a not a very crowded or even popular one, so he made himself comfortable next to a huge window in order to observe the outside world from within the wheeled faunus he had seated himself. The bus suddenly stopped, and he was shook off his daydream and saw that there was a teenager at the bustop waiting for the same, just as he did a few minutes ago. A tall young man, with headphones, wearing a T-shirt that was too large for his thin body; the Nanaimo Tower imprinted on its front and back. The Nanaimo Tower was different to Jorg than it was to other people, it was a part of him.
The excitement he had for several months finally came to an end. He made it! Nanaimo looked so beautifully huge and wonderfully different from the air, he had never imagined it to be so fascinating. All the magazine articles and the tourist guide books he had read about it could not give the slightest flair of this city. And imagining to live here for the next 4 years and to study at the University of Nanaimo made him nearly faint. He had made it! It was 4pm and he waited outside the international arrivals terminal, he could have waited for several days just observing the people flocking here from all over the world, but his homestay-mom, with whom he had made that appointment to pick her up at the airport could have arrived any moment. Waiting was fun for the first time in his life. “Excuse me are you Jorg?” said the woman who was coming towards him, “yes, and you are Shawn, right?” Indeed she was Shawn, it was definetely a big mistake not to exchange pictures and letters before arrival, he felt embarrased to get into the car of a woman he had met only 30 seconds ago. But it was business, she would rent him a room and give him breakfast and dinner as a student and he would pay her for it, the meeting of cultures in a home environment as the university’s international student’s council promised was merely euphemism added to that renting business to him. She was in her mid thirties and she was a nice woman. She was energetic, definetely not exhausted, and he felt that within she was very excited in having a new house mate,too. The road home was decorated by family talk, airport stories and the miserable American traffic.
Jorg was given the roof, which had a bed, a cupboard and a desk. It was beautiful even better than he had expected. The house was beautiful and still not paid off as he learned at the dinner table. He had liked her open ways, the confession that she needed financial support to bring her two children and herself through and at the same time pay off the house, made her seem more natural and honest to him. She was a good woman, surprisingly she had married twice and eventually divorced twice and now mothered her 14 and 6 year old sons a few hundred meters away from her own mom’s house. Yes, she was okey, and she was 35, 15 years older than himself, but at least as vivid as himself as well as dreamy as himself, as he realized through her tone and her speech. Jorg liked her. During the dinner neighbours came by to see the newcomer of the house, a huge interest to the foreigner filled the house, people came to the door and asked “Did he come?... Is he here?... Can we see him?” and last but not least her mother came, and somehow she was astonished and mesmerized by the newcomer. Talk would not have ended, had Jorg not been so tired.
Jorg woke up very early, highly motivated the day and with it a new life began. He went downstairs and saw Tyler, playing vidoegames, asked for his mother, received a shoprt reply “she’s out at work.” That meant that he had to find his own way to the university. He was waiting at the nearest busstop, fetched the university bus and soon saw a wonderful campus, with huge green loans and students rushing from building to building. This was the place where he wanted to be.
At home he had now observed the characters of his housemates. Tyler and Dylan did not have a warm brother relationship, part of the reason was probably that their father’s were different. Tyler lived in his own mental and physical universe, his room, whereas Dylan was the little happy smurf who needed affection from every person whom he confronted. It was easy to win a child’s heart by playing soccer with him in the backyard, and Dylan loved running after the ball, asmuch as Jorg did. His mother saw this wonderful scene and to no surprise she got so affected by it that Jorg becamse a real member of the household and deserved a better degree of respect within.
A few times a week the mother had her escapes into the garage after the kids went to bed. Jorg wondered what she was doing there at that hour of time. He did not hesitate to ask her, she asked him if he could keep a secret, why couldn’t he? A tiny little box on the uppershelf in the garage was the secret, not the box itself as it seemed, but the thing within. She smoked marijuana, and there were three joints in the box ready to be consumed by her. Jorg was surprised, he could not understand and did want to believe in it. She lighted it, and the purple haze and the dry smell of it filled the garage promptly. Jorg asked her if she had been doing this for a long time, she laughed and answered “since I was a teenager,” but next week she would quit. The integrated newcomer asked if she would get high, she laughed again and replied no, she meant that there was little weed in it, and due to the fact that she had been doing this for a long time, the intoxicating effects would not be hard on her, but merely lead to some relaxation after a hard days work as a nurse and as a single carring mother. The newcomer was integrated now, they had a secret, that nobody else knew of her. They were close buddies now.
So close, that at home, in the car, and while shopping they did talk about everything, family secrets, personal secrets, love, sex, marriage, divorce. It was interesting for Jorg to have a mature female perspective of all the themes one had to experience on one’s own to understand them. Her perspective’s were as interesting as the new environment was, she definetely used to be a hippie, she accepted the hippie identity to some certain extent, but she was not the radical one who marched against Vietnam and other political ill doings as her contemporaries did. Soon she began to ask questions on his native country, and he had great pleasure in explaining her the similarities, differences and the mentality of his country. She loved listening to it all, it was all new fertile ground for her, and very mystical to a woman who had not even once left her native county in 35 years. She listened with great care and big eyes to what Jorg had to tell about his home, at the dinner table now and than even the kids asked about his country. Jorg liked the attention, enjoyed being the adventurer among these infinitely settled humans, who deep within seemed to want to break off from their native surroundings and experience the world.
Shawn began to behave strangely, she began treating Jorg like a child, sometimes even ironed his shirts without even having being asked for it, and what was even stranger she began to do some decent cooking and asked for Jorg’s favorite meals. He was now a permanent real member of this small single mother family, he liked it, he belonged to it, he really felt at home. Jorg thought of Shawn as a beautiful woman, but she started to make-up herself extensively, and even went to the beauty-salon to have her eyebrows plugged at least once a week. She was getting more beautiful from day to day, obviously she had gained confidence in herself due to the friendship and advice Jorg gave her. Actually, Jorg respected her, she did a good job, financed her family, did everything that was possible for her kids- a woman like her needed a few pushes to forget about the two bad marriages and the violent experiences she had in them, she deserved a good life with a man who appreciated and understood her soul.
She started smashing the dishes in the sink, and cried like Jorg had never seen a person crying that way before, her green eyes had gone red then. She had gone mad, and she constantly said “I hate myself....I am so...sorry.” But Jorg had a terrified look on his face and all he said was
“Be quiet you’ll wake up the kids, it’s very late Shawn!”
“I don’t fucking care....please don’t hate me...I am so sorry!”
“No Shawn... I am sorry, I’ll fix it. I promise. But you should have kept it for yourself.”
“I know...I just thought...I only thought...that you might...you and I...”
“Shawn, but I can not lie to myself...I don’t love you! No, what you did was wrong.”
“But you shouldn’t have been so harsh on me...you really broke my heart Jorg.”
“I wanted to keep it short...I understood that you were going for it the whole night...”
“I couldn’t wait any longer...it grew inside of me Jorg...I’m sorry but I love you!”
“I love you too...but not in that sense...please do forgive me.”
“Do you really think I am disgusting because I fell in love with you?”
“I don’t know...I really don’t know”
This was too much to take for Jorg, they both drank, and the wine running through her heart had made her brave, brave enough to confess her love to him. Was it wrong to fall in love?
Jorg woke up at 11 am. Stood up in his bed. The stillness proved that he was alone in the house, no video game sounds, no running water, no dishes clicking, no steps. Only silence. A large piece of paper lay on the kitchen table, signed by Shawn.
“I am sorry, please stay. But leave if you wish! Won’t be home until 7pm. Shawn.”
Greg, Shawn’s neighbor saw Jorg with his suitcases in front of the house. He asked him where he was going to. Jorg was leaving because he had caused too much trouble, his friend would come and pick him up with his car in an hour or so. Greg offered him a ride and Jorg accepted. Telly had been informed by phone, and was waiting at home. He was more waiting for the story than he was waiting for Jorg. They talked, about everything, ate something and went to bed. Jorg put on his headphones and listened to a local fm radio station and thought.
The bus had finally arrived. Jorg got off as the only passenger of a bus-route that was not very busy and popular in Nanaimo and started walking. It had been 15 years since he last saw Shawn that evening. But could Shawn’s neighbor have been right? But a thing like that could not come out of the nowhere? Without even having left the county once in her life, did she really die in a traffic accident? The cemetary would seal his doubt. It was to huge to pass by each tombstone, and he found the cemetary manager. Fredricks Shawn, Fredricks Shawn, Fredricks Shawn- there was no Fredricks Shawn. Neither in this cemetary, nor in his life. Only in his past. He stroke and played with his beard.
Wednesday, November 15, 2006
Yarım Hayatlar
Kendi hikayesini yazamamış adam…
Gazete sayfalarını hızla çevirerek, kızgınlık, umutsuzluk ve hayalkırıklığıyla karışık bir duygu durumunda , midesinin her bir hücresini yakan kahvesini yudumlayarak başladı güne.
Doktor kahve içmesini kesinlikle yasaklamıştı.Delebildiği yasaklardan ne kalmıştı elinde, kahvesine sıkı sıkıya sarılıp düşündü, bir de sigara yaktı yanına çok uzun yaşamak için ne bahanesi ne de isteği kalmıştı.
1970’lerde Türkiye’de dünyaya gelmek insana öyle uzun hayatlar yaşatır ki; kırkına geldiğinde, üç beş hayat yaşamış gibi olursun, yaşlanırsın hem de gençliği hiç yaşamadan diye düşündü.
Bir an gözlerini kapadı ve çocukluk yıllarını hatırlamaya çalıştı.
Evi geldi gözünün önüne, Amerika’nın 1950’lerde ürettiği ve mobilya gibi görünen siyah beyaz televizyonu ve üstündeki iğne oyası örtüyü, favorili babası ve krepeli saçları ile gözlerinin üzeri tamamen yemyeşil boyamış annesi geldi gözünün önüne. Annesinin bigudileri ve sabahlığı ile, ekmeği ve AOÇ pastörize sütlerini getiren kapıcıya seslenişini ve ‘’Bir paket te uzun Maltepe al’’ deyişini anımsadı. . Ali, Ahmet ve Osman, efendilere ne olmuştu kimbilir. O zamanlar bütün kapıcıların soyadının efendi olduğunu ve hepsinin akraba olduğunu düşünürdü. Soner Yalçın daha Efendi’yi yazmamıştı ve kapıcılara Ali Efendi, Osman Efendi derken hem onlara kapıcı oldukları hatırlatılır, hem de ikiyüzlü bir hümanizm yaparak , içi boş bir ‘’ biz şehirliler hümanist insanlarızdır, sana bey diyemeyiz çünkü bey biziz ama adınla hitap etmeyecek kadar da yücegönüllüyüz ‘’ü seslendirmeden yaşardı herkes. Herkesin bildiği ama konuşulmayan şeylerden biriydi işte. Kendi gibi Türkiye’de naifti o yıllarda. Farz-ı mahal, insanları bey ya da efendi yapan şey fakirlik ya da zenginlik değildi. Okumuş ya da okumamış olmak toplumdaki saygınlık derecesini belirlerdi. Fakir genç ve fabrikatörün kızı hikayelerinde zenginler hep çok kötü ve fakirlerse hep çok iyi insanlardı. Filmin sonunda zenginler mutlaka ‘’keşke ben de sizler gibi fakir olsam, ne güzelmiş fakirlik diye zengin olduklarından utanırlardı.Namusu kirletilen masum kızlar ve namus kirleten kötüler vardı. Gazozlara ilaç atılarak kandırılan kızlar filmin sonunda ya katil ya makdül olurlardı.
Başka bir son olabileceği zaten kimsenin aklına gelmezdi çünkü o zaman sabah programları yoktu televizyonlarda .
Televizyon Anıtkabirde nöbet değişimi yapan askerlerle açılır ve kapanırdı, annesinden lütfen askerlere kadar diye izin isterdi. Ajans başladı mı çocuklar susturulur ve kimin nerede öldürüldüğü dinlenir ve evde, güven içinde oldukları için, ne kadar şanslı olduğunu düşünürdü.Anne ve babası ülkenin çok zor günler geçirdiğini söylerlerdi sık sık en az üç beş yılda bir çünkü daha ‘’Ulemaya danışmak lazım’’ diyen bir başbakan ve 1946 Domurcalı doğumlu , Mustafa Hidayet, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden mezun olmuş, 30 yaşında bir dini bütün genç idi ve Maliye Bakanı olarak devlet teşekküllerini satarken ‘’Babalar gibi satarım ‘’ dememişti.
Evin içine girince bütün kötülüklerden kurtulmuş olunurdu, o zamanlar anne babalar mutlu olmasalar bile evlerinin içinde oluşan küçük evrenleri ile tatmin olabiliyordu ve başka türlüsü nasıl olurdu diye işyerlerindeki bilgisayarlarda chat yapmaya başlamamışlardı. Çünkü işyerinde kullandıkları en teknolojik alet, facit hesap makineleri idi .
Sadece anneanne ve dedelerin yazlığı vardı , kendi anneanne ve dedesi ölünce bizim de yazlığımız olacak diye düşünüyordu.Herkes kiracıydı. Ama bu hiç dert edilmezdi.Yaşlanınca onun da olacaktı evi nasıl olsa. .Ama yine de kimsenin ölmesini istemezdi. Olsun yazlığı da olmayıversindi.
Atatürk sanki yıllar önce ölmüş dedesiydi onun ve herkesi kurtarmıştı Yunanlılardan. Atatürkçü diye bir şey yoktu o zaman çünkü herkes doğustan öyleydi.
1881 Selanik doğumluydu Atatürk bunu herkes bilirdi. Atatürk pirinçten büsttü işte, 1881 Selanik doğumluydu ayrıca.
Anarşisler ya da anarşikler vardı bir de, kötü ya bıyıklı ya sakallı adamlardı , bir de dış mihraklar vardı bu dış mihraklar anarşistlerin akrabasıydı anarşisler sadece onlarla görüşüyordu. Akrabaları veya komşular gibi değildi onlar. Herkes kızıyordu onlara, bahçeye de kırmızı sarı bayrak asmışlardı bir kere.Onların bayrağı da ayrıydı , ormanda yaşıyorlardı. Sadece polisler biliyordu o ormanın nerede olduğunu onları, kovalayıp vuruyorlardı .Geceleri sokağa çıkılmıyordu çünkü bazen geceleri sokağa geliyorlar sonra koşarak ormana kaçıyorlardı. Eğer dışarı çıkarsa, babası polis’in onu , anarşistlerle karıştırıp vurabileceğini söylüyordu. Babasının söyledikleri saçma geliyordu, apartmanda oturuyorlardı nasıl anarşis olabilirdik ki diye düşünüyordu ki , karşı apartmana birgün polis arabaları geldi ve anarsişleri vurup torbalara koyup götürdüler o zaman babasına hak verdi.
O zamanlar bir polis bir Heidi vardı zaten . Susurluk’ta tost yenir, ayran içilirdi . Polislerle ilgili kötü konuşanlar da vardı ama onlara inanmazdı hiç kimse.
O zamanlar Ziverbey Köşkünün yerinde 13 katlı iki bina durmuyordu ve aileden hiç kimse, tüccarbaşındaki eski binanın, misafirlerinin ve evsahiplerinin , birgün Çağan Irmak’ın Babam ve Oğlum’unda bizleri ağlatacağını bilmiyordu.
Ziverbey henüz bir köşk iken, o en çok Jon Voight’un Şampiyon filmine ağlamıştı,. Sonra Kramer Kramer’e karşı vardı. Ona da çok ağlamıştı. Annesi babası boşanmış çocuk olmak en kötü şeydi , birgün o çocuğun durumuna düşeceği aklına gelmemişti o zaman. Sadece artistler boşanırdı ki.
Kendi anne babasının boşanma duruşmasında bulunmuş bir çocuk olarak, şimdi Kramer Kramer’e karşıdaki o zamanlar acıdığı çocuğun, şimdi pek de şanslı olduğunu düşündü.
Bir dedesi vardı emekli asliye hukuk hakimi. Annesi ‘’Babaa! falan yerdeki hakim rüşvet yiyormuş ‘’ deyince kızıp bağırırdı dedesi ‘’Hakim rüşvet yemez ‘’ diye. Ama ‘’Çankaya’dan nasıl ev aldı o zaman ?’’ diye sorunca da ne diyeceğini bilemez, doğru olmasını istemeyen bakışlarla gazetesine gömülürdü.
Bir yudum daha aldı kahvesinden, televizyonu açtı , ‘’36 ay taksitle sadece….. kart sahiplerine müthiş fırsat …’’, diğer kanalı çevirdi, ‘’Benim dostum olmaz! Düşmanım yaşamaz ! ve….. silah sesleri,diğer kanalı çevirdi, ‘’ Zaeeep suy-u yaman akggar müaeelliimm dene ne dene neee …….’’
Gözlerini kapattı.
Balkonda oyun oynuyordu, birden silah sesleri geldi ve annesi üstüme atladı , balkon duvarındaki deliklere günlerce baktı, hiç korkmuyordu . Ölmek o zamanlar sadece başkalarına olan bir şeydi onun için.
İlkokula yeni başladığı zamanları düşündü, siyah önlük ve beyaz yakalı hali geldi gözünün önüne.
Bir sabah uyandığında kar yağmamasına rağmen annesi okula gitmeyeceğini söylemişti.
Çok sevindi!
Meğerse o sabahla birlikte; 10000 kişi göz altına alınmış.1 milyon 683 bin kişi fişlenmiş. Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılanmış. 7 bin kişi için idam cezası istenmiş. 517 kişiye idam cezası verilmiş. Haklarında idam cezası verilenlerden 50'si asılmış (26 siyasi suçlu, 23 adli suçlu, 1'i Asala militanı). İdamları istenen 259 kişinin dosyası Meclis'e gönderilmiş. 71 bin kişi TCK'nin 141, 142 ve 163. maddelerinden yargılanmış. 98 bin 404 kişi örgüt üyesi olmak suçundan yargılanmış. 388 bin kişiye pasaport verilmemiş. 30 bin kişi sakıncalı olduğu için işten atılmış. 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarılmış. 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurtdışına gitmiş. 300 kişi kuşkulu bir şekilde ölmüş. 171 kişinin işkenceden öldüğü belgelenmiş. 937 film sakıncalı bulunduğu için yasaklanmış. 23 bin 677 derneğin faaliyeti durdurulmuş. 3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hâkimin işine son verilmiş. 400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istenmiş. Gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verilmiş. 31 gazeteci cezaevine girmiş. 300 gazeteci saldırıya uğramış. 3 gazeteci silahla öldürülmüş. Gazeteler 300 gün yayın yapamamış. 13 büyük gazete için 303 dava açılmış. 39 ton gazete ve dergi imha edilmiş. Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirmiş. 144 kişi kuşkulu bir şekilde ölmüş. 14 kişi açlık grevinde ölmüş. 16 kişi kaçarken vurulmuş. 95 kişi çatışmada ölmüş. 73 kişiye doğal ölüm raporu verilmiş. 43 kişinin intihar ettiği bildirilmiş(1)
ve babası da sakalını kesmezse üniversiteden atılacağını söylemişti annesine .
Anne ve babasının konuşmaları ve yüz ifadeleri geldi gözlerinin önüne.
‘’Darbe olmuş!’’
Sanki Deprem olmuş gibi bir ifade vardı yüzlerinde. Kendi kendine olan bir şeymiş gibi sanki. Sonra, radyoyu açtılar. Daha sonra kariyerine ressam olarak devam edecek ve Sibel Can’ı çok sevecek olan asker, "kaybolan devlet otoritesini yeniden kazanmak amacıyla devlet yönetimine geçici bir süre el koyuyoruz." dedi.
Gözlerini açtı ne garip diye düşündü 1980’lerde orduya ve darbeye en muhalif tavrı göstermiş olan üniversiteler ve rektörleri şimdi, genelkurmay başkanıyla beraber elele vermiş, Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik değerlerini korumaya çalışıyorlar.
1980’lerin SSCB bayrağını yakıp, Cuma namazı çıkışında, sol öğrenci gruplarına saldıran tarikatçı gençlerinin çocukları da, şimdi İsrail bayrağı yakıp, ABD gezisinde Lübnan’da İsrail askeri zayiatı olmasın diye, Hizbullah’a karşı kullanılmak üzere, Türk askeri gönderimi talimatını alan, başbakanlarının, kendilerine şeriat getirmesi için gösteri yapıyorlar.
Ama karşılarında dövüp tartaklayacak bir grup da kalmadı. 1980’lerin hızlı solcuları ya işkence altında öldü ya da düzene tutunup, Amerikan şirketlerinde yönetici oldular.
Kah yurtdışında okuyan kızlarının, oğullarının okul taksidi kah Çeşme’deki yazlığa havuz yapılması derken, şeriat isteyen grupların gösterisini plasma televizyonlarından seyredip, en kötü ihtimalle bizim oğlanın ya da kızın yanına kaçarız diyorlar kendi kendilerine.
Bu tarz bir duyarsızlığa sahip olma lüksü üzerinde, onyedisinde, yirmiyedisinde ve otuzyedisinde düşünmüştü.
Önce yargılama, sonra anlama daha sonra ise kıskanma ile sonuçlanan analizleri neticesinde; bu ülkede kalmak zorunda olmadığını bilen birey-insan için en rasyonel tercihin gitmek olduğu kabul etmişti.
Duyarsız kelimesine Türkçe’nin yüklediği negatif anlam, ifade etmeye çalıştığı ‘’duyarsızlık’’’ı gölgelediği için bir semantik açıklama yapmaya karar verdi kendine.
Du-yar-sız: (Indifferent) Kayıtsız, aldırışsız.Aldırış etmek durumunda olmayan, bağlam duyarsız hareket edebilecek imkanları bulunan. Böyle davranmadığı zamanlarda ne kadar acı çektiğini ve bu çekilen acılar neticesinde, kurtarılmak istenen halkın sadece Mark’s and Spencer dan alışveriş edip, DODICI’de kahve içebilse pek bir derdi kalmayacağını kabul eden kişinin verdiği sağlıklı tepki.
Bir yudum daha aldı kahvesinden, televizyonu açtı , Reklamlar ‘’….. sahiplerine …… mağazalarında 12+4 …..…’’, diğer kanalı çevirdi, ‘‘Enerji Bakanı…., IMF’nin bazı enerji KiT’lerinin zam yapabileceği yönündeki açıklamasına “Zamma da indirime de biz karar veririz. Bize zam yapılsın dendiği halde!!!!!!!! zam yapmadık, indirime gittik” diye yanıt verdi’’diğer kanalı çevirdi, ‘’ evet biraz bekgrandunuzdan bahseder misiniz …. ’’
(1)Vikipedi özgür ansiklopedi http://tr.wikipedia.org/wiki/12_Eyl%C3%BCl_Darbesi’den alınmıştır.
Gazete sayfalarını hızla çevirerek, kızgınlık, umutsuzluk ve hayalkırıklığıyla karışık bir duygu durumunda , midesinin her bir hücresini yakan kahvesini yudumlayarak başladı güne.
Doktor kahve içmesini kesinlikle yasaklamıştı.Delebildiği yasaklardan ne kalmıştı elinde, kahvesine sıkı sıkıya sarılıp düşündü, bir de sigara yaktı yanına çok uzun yaşamak için ne bahanesi ne de isteği kalmıştı.
1970’lerde Türkiye’de dünyaya gelmek insana öyle uzun hayatlar yaşatır ki; kırkına geldiğinde, üç beş hayat yaşamış gibi olursun, yaşlanırsın hem de gençliği hiç yaşamadan diye düşündü.
Bir an gözlerini kapadı ve çocukluk yıllarını hatırlamaya çalıştı.
Evi geldi gözünün önüne, Amerika’nın 1950’lerde ürettiği ve mobilya gibi görünen siyah beyaz televizyonu ve üstündeki iğne oyası örtüyü, favorili babası ve krepeli saçları ile gözlerinin üzeri tamamen yemyeşil boyamış annesi geldi gözünün önüne. Annesinin bigudileri ve sabahlığı ile, ekmeği ve AOÇ pastörize sütlerini getiren kapıcıya seslenişini ve ‘’Bir paket te uzun Maltepe al’’ deyişini anımsadı. . Ali, Ahmet ve Osman, efendilere ne olmuştu kimbilir. O zamanlar bütün kapıcıların soyadının efendi olduğunu ve hepsinin akraba olduğunu düşünürdü. Soner Yalçın daha Efendi’yi yazmamıştı ve kapıcılara Ali Efendi, Osman Efendi derken hem onlara kapıcı oldukları hatırlatılır, hem de ikiyüzlü bir hümanizm yaparak , içi boş bir ‘’ biz şehirliler hümanist insanlarızdır, sana bey diyemeyiz çünkü bey biziz ama adınla hitap etmeyecek kadar da yücegönüllüyüz ‘’ü seslendirmeden yaşardı herkes. Herkesin bildiği ama konuşulmayan şeylerden biriydi işte. Kendi gibi Türkiye’de naifti o yıllarda. Farz-ı mahal, insanları bey ya da efendi yapan şey fakirlik ya da zenginlik değildi. Okumuş ya da okumamış olmak toplumdaki saygınlık derecesini belirlerdi. Fakir genç ve fabrikatörün kızı hikayelerinde zenginler hep çok kötü ve fakirlerse hep çok iyi insanlardı. Filmin sonunda zenginler mutlaka ‘’keşke ben de sizler gibi fakir olsam, ne güzelmiş fakirlik diye zengin olduklarından utanırlardı.Namusu kirletilen masum kızlar ve namus kirleten kötüler vardı. Gazozlara ilaç atılarak kandırılan kızlar filmin sonunda ya katil ya makdül olurlardı.
Başka bir son olabileceği zaten kimsenin aklına gelmezdi çünkü o zaman sabah programları yoktu televizyonlarda .
Televizyon Anıtkabirde nöbet değişimi yapan askerlerle açılır ve kapanırdı, annesinden lütfen askerlere kadar diye izin isterdi. Ajans başladı mı çocuklar susturulur ve kimin nerede öldürüldüğü dinlenir ve evde, güven içinde oldukları için, ne kadar şanslı olduğunu düşünürdü.Anne ve babası ülkenin çok zor günler geçirdiğini söylerlerdi sık sık en az üç beş yılda bir çünkü daha ‘’Ulemaya danışmak lazım’’ diyen bir başbakan ve 1946 Domurcalı doğumlu , Mustafa Hidayet, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden mezun olmuş, 30 yaşında bir dini bütün genç idi ve Maliye Bakanı olarak devlet teşekküllerini satarken ‘’Babalar gibi satarım ‘’ dememişti.
Evin içine girince bütün kötülüklerden kurtulmuş olunurdu, o zamanlar anne babalar mutlu olmasalar bile evlerinin içinde oluşan küçük evrenleri ile tatmin olabiliyordu ve başka türlüsü nasıl olurdu diye işyerlerindeki bilgisayarlarda chat yapmaya başlamamışlardı. Çünkü işyerinde kullandıkları en teknolojik alet, facit hesap makineleri idi .
Sadece anneanne ve dedelerin yazlığı vardı , kendi anneanne ve dedesi ölünce bizim de yazlığımız olacak diye düşünüyordu.Herkes kiracıydı. Ama bu hiç dert edilmezdi.Yaşlanınca onun da olacaktı evi nasıl olsa. .Ama yine de kimsenin ölmesini istemezdi. Olsun yazlığı da olmayıversindi.
Atatürk sanki yıllar önce ölmüş dedesiydi onun ve herkesi kurtarmıştı Yunanlılardan. Atatürkçü diye bir şey yoktu o zaman çünkü herkes doğustan öyleydi.
1881 Selanik doğumluydu Atatürk bunu herkes bilirdi. Atatürk pirinçten büsttü işte, 1881 Selanik doğumluydu ayrıca.
Anarşisler ya da anarşikler vardı bir de, kötü ya bıyıklı ya sakallı adamlardı , bir de dış mihraklar vardı bu dış mihraklar anarşistlerin akrabasıydı anarşisler sadece onlarla görüşüyordu. Akrabaları veya komşular gibi değildi onlar. Herkes kızıyordu onlara, bahçeye de kırmızı sarı bayrak asmışlardı bir kere.Onların bayrağı da ayrıydı , ormanda yaşıyorlardı. Sadece polisler biliyordu o ormanın nerede olduğunu onları, kovalayıp vuruyorlardı .Geceleri sokağa çıkılmıyordu çünkü bazen geceleri sokağa geliyorlar sonra koşarak ormana kaçıyorlardı. Eğer dışarı çıkarsa, babası polis’in onu , anarşistlerle karıştırıp vurabileceğini söylüyordu. Babasının söyledikleri saçma geliyordu, apartmanda oturuyorlardı nasıl anarşis olabilirdik ki diye düşünüyordu ki , karşı apartmana birgün polis arabaları geldi ve anarsişleri vurup torbalara koyup götürdüler o zaman babasına hak verdi.
O zamanlar bir polis bir Heidi vardı zaten . Susurluk’ta tost yenir, ayran içilirdi . Polislerle ilgili kötü konuşanlar da vardı ama onlara inanmazdı hiç kimse.
O zamanlar Ziverbey Köşkünün yerinde 13 katlı iki bina durmuyordu ve aileden hiç kimse, tüccarbaşındaki eski binanın, misafirlerinin ve evsahiplerinin , birgün Çağan Irmak’ın Babam ve Oğlum’unda bizleri ağlatacağını bilmiyordu.
Ziverbey henüz bir köşk iken, o en çok Jon Voight’un Şampiyon filmine ağlamıştı,. Sonra Kramer Kramer’e karşı vardı. Ona da çok ağlamıştı. Annesi babası boşanmış çocuk olmak en kötü şeydi , birgün o çocuğun durumuna düşeceği aklına gelmemişti o zaman. Sadece artistler boşanırdı ki.
Kendi anne babasının boşanma duruşmasında bulunmuş bir çocuk olarak, şimdi Kramer Kramer’e karşıdaki o zamanlar acıdığı çocuğun, şimdi pek de şanslı olduğunu düşündü.
Bir dedesi vardı emekli asliye hukuk hakimi. Annesi ‘’Babaa! falan yerdeki hakim rüşvet yiyormuş ‘’ deyince kızıp bağırırdı dedesi ‘’Hakim rüşvet yemez ‘’ diye. Ama ‘’Çankaya’dan nasıl ev aldı o zaman ?’’ diye sorunca da ne diyeceğini bilemez, doğru olmasını istemeyen bakışlarla gazetesine gömülürdü.
Bir yudum daha aldı kahvesinden, televizyonu açtı , ‘’36 ay taksitle sadece….. kart sahiplerine müthiş fırsat …’’, diğer kanalı çevirdi, ‘’Benim dostum olmaz! Düşmanım yaşamaz ! ve….. silah sesleri,diğer kanalı çevirdi, ‘’ Zaeeep suy-u yaman akggar müaeelliimm dene ne dene neee …….’’
Gözlerini kapattı.
Balkonda oyun oynuyordu, birden silah sesleri geldi ve annesi üstüme atladı , balkon duvarındaki deliklere günlerce baktı, hiç korkmuyordu . Ölmek o zamanlar sadece başkalarına olan bir şeydi onun için.
İlkokula yeni başladığı zamanları düşündü, siyah önlük ve beyaz yakalı hali geldi gözünün önüne.
Bir sabah uyandığında kar yağmamasına rağmen annesi okula gitmeyeceğini söylemişti.
Çok sevindi!
Meğerse o sabahla birlikte; 10000 kişi göz altına alınmış.1 milyon 683 bin kişi fişlenmiş. Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılanmış. 7 bin kişi için idam cezası istenmiş. 517 kişiye idam cezası verilmiş. Haklarında idam cezası verilenlerden 50'si asılmış (26 siyasi suçlu, 23 adli suçlu, 1'i Asala militanı). İdamları istenen 259 kişinin dosyası Meclis'e gönderilmiş. 71 bin kişi TCK'nin 141, 142 ve 163. maddelerinden yargılanmış. 98 bin 404 kişi örgüt üyesi olmak suçundan yargılanmış. 388 bin kişiye pasaport verilmemiş. 30 bin kişi sakıncalı olduğu için işten atılmış. 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarılmış. 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurtdışına gitmiş. 300 kişi kuşkulu bir şekilde ölmüş. 171 kişinin işkenceden öldüğü belgelenmiş. 937 film sakıncalı bulunduğu için yasaklanmış. 23 bin 677 derneğin faaliyeti durdurulmuş. 3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hâkimin işine son verilmiş. 400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istenmiş. Gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verilmiş. 31 gazeteci cezaevine girmiş. 300 gazeteci saldırıya uğramış. 3 gazeteci silahla öldürülmüş. Gazeteler 300 gün yayın yapamamış. 13 büyük gazete için 303 dava açılmış. 39 ton gazete ve dergi imha edilmiş. Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirmiş. 144 kişi kuşkulu bir şekilde ölmüş. 14 kişi açlık grevinde ölmüş. 16 kişi kaçarken vurulmuş. 95 kişi çatışmada ölmüş. 73 kişiye doğal ölüm raporu verilmiş. 43 kişinin intihar ettiği bildirilmiş(1)
ve babası da sakalını kesmezse üniversiteden atılacağını söylemişti annesine .
Anne ve babasının konuşmaları ve yüz ifadeleri geldi gözlerinin önüne.
‘’Darbe olmuş!’’
Sanki Deprem olmuş gibi bir ifade vardı yüzlerinde. Kendi kendine olan bir şeymiş gibi sanki. Sonra, radyoyu açtılar. Daha sonra kariyerine ressam olarak devam edecek ve Sibel Can’ı çok sevecek olan asker, "kaybolan devlet otoritesini yeniden kazanmak amacıyla devlet yönetimine geçici bir süre el koyuyoruz." dedi.
Gözlerini açtı ne garip diye düşündü 1980’lerde orduya ve darbeye en muhalif tavrı göstermiş olan üniversiteler ve rektörleri şimdi, genelkurmay başkanıyla beraber elele vermiş, Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik değerlerini korumaya çalışıyorlar.
1980’lerin SSCB bayrağını yakıp, Cuma namazı çıkışında, sol öğrenci gruplarına saldıran tarikatçı gençlerinin çocukları da, şimdi İsrail bayrağı yakıp, ABD gezisinde Lübnan’da İsrail askeri zayiatı olmasın diye, Hizbullah’a karşı kullanılmak üzere, Türk askeri gönderimi talimatını alan, başbakanlarının, kendilerine şeriat getirmesi için gösteri yapıyorlar.
Ama karşılarında dövüp tartaklayacak bir grup da kalmadı. 1980’lerin hızlı solcuları ya işkence altında öldü ya da düzene tutunup, Amerikan şirketlerinde yönetici oldular.
Kah yurtdışında okuyan kızlarının, oğullarının okul taksidi kah Çeşme’deki yazlığa havuz yapılması derken, şeriat isteyen grupların gösterisini plasma televizyonlarından seyredip, en kötü ihtimalle bizim oğlanın ya da kızın yanına kaçarız diyorlar kendi kendilerine.
Bu tarz bir duyarsızlığa sahip olma lüksü üzerinde, onyedisinde, yirmiyedisinde ve otuzyedisinde düşünmüştü.
Önce yargılama, sonra anlama daha sonra ise kıskanma ile sonuçlanan analizleri neticesinde; bu ülkede kalmak zorunda olmadığını bilen birey-insan için en rasyonel tercihin gitmek olduğu kabul etmişti.
Duyarsız kelimesine Türkçe’nin yüklediği negatif anlam, ifade etmeye çalıştığı ‘’duyarsızlık’’’ı gölgelediği için bir semantik açıklama yapmaya karar verdi kendine.
Du-yar-sız: (Indifferent) Kayıtsız, aldırışsız.Aldırış etmek durumunda olmayan, bağlam duyarsız hareket edebilecek imkanları bulunan. Böyle davranmadığı zamanlarda ne kadar acı çektiğini ve bu çekilen acılar neticesinde, kurtarılmak istenen halkın sadece Mark’s and Spencer dan alışveriş edip, DODICI’de kahve içebilse pek bir derdi kalmayacağını kabul eden kişinin verdiği sağlıklı tepki.
Bir yudum daha aldı kahvesinden, televizyonu açtı , Reklamlar ‘’….. sahiplerine …… mağazalarında 12+4 …..…’’, diğer kanalı çevirdi, ‘‘Enerji Bakanı…., IMF’nin bazı enerji KiT’lerinin zam yapabileceği yönündeki açıklamasına “Zamma da indirime de biz karar veririz. Bize zam yapılsın dendiği halde!!!!!!!! zam yapmadık, indirime gittik” diye yanıt verdi’’diğer kanalı çevirdi, ‘’ evet biraz bekgrandunuzdan bahseder misiniz …. ’’
(1)Vikipedi özgür ansiklopedi http://tr.wikipedia.org/wiki/12_Eyl%C3%BCl_Darbesi’den alınmıştır.
İlk Gençlik Yılları
İlk gençlik yıllarının sevinç, keder ve aşktan ibaret olduğunu ve o yıllarda hayatı basit kalıplara oturtabildiğimi fark ettim. Bu konuda bana katılmayacak insanlar tanıyorum. Ama benim için böyleydi. Bu aralar bazı (ya da belki bütün) ayrıntılar kafamı meşgul tutabilmek için birer sebep…
Bir yerde, kişinin sancılar içinde kıvransa dahi başkalarına baş ağrısı olmaması gerektiğini söyleyen bir cümle okumuştum. Ve hemen akabinde sancılar içinde kıvranmama neden olan bir olay yaşadım. Hemen her gün bir yerlerde görüp duyduğum ama gerçekten algılamadığım veya algılamaya gerek duymadığım bir olaydı. Ama olmuştu işte! Hay bin kunduz! Anlatma ihtiyacım gittikçe büyümeye başladı. Her şeyden önce birilerine akıl danışmam gerekiyordu. Ama kime? Annem değildi, kız kardeşim de olmazdı. Arkadaşlarımla sadece telefonda konuşabilirdim ve bu pek içime sinmiyordu.
Günler sonra konuşabileceğim birini bulmuştum. İki yıl önce aynı ofiste çalıştığım Romanyalı arkadaşımdı bu. Bana nasılsın diye sormasıyla benim konuşmaya başlamam bir oldu. İşte o andan itibaren içinde bulunduğumuz durumu, sonraları aklıma getirip de gülümsememek çok zor. Benim için çok zor ve karmaşık olan bir durumu, ama dili İngilizce olmayan birine ana dilim olmayan İngilizceyle anlatmak nasıl bir güç sarfiyatıydı anlatamam. Catalina’nın beni anlamak ve bana yardımcı olabilmek için uğraştığını görmek ise teorideki ironinin vücut bulmuş haliydi adeta.
İngilizce işe yarıyordu, bu doğru. Ve evet iletişim kurmayı kendimce beceriyordum. Ama Derrida’yı tanıdıktan sonra böyle durumları göz ardı etmek zor. Kafamı kurcalayan sorun konusunda biraz olsun rahatlamıştım ama biliyordum ki elma sadece elma değildi; farklı iki kültürden gelmiş iki insanın üçüncü bir dille sağlamaya çalıştığı paylaşımda elmalar havada uçuşuyordu.
Umarım Catalina’nın başı çok ağrımamıştır.
Favori çizgi film kahramanım Cedric şöyle der hep: “Sekiz yaşındaysanız hayat bazen çok karmaşık olabiliyor.” Yirmi üç yaşındayım ve hayat bazen dayanılmaz oluyor.
Bilge Sevim Soykut
Bir yerde, kişinin sancılar içinde kıvransa dahi başkalarına baş ağrısı olmaması gerektiğini söyleyen bir cümle okumuştum. Ve hemen akabinde sancılar içinde kıvranmama neden olan bir olay yaşadım. Hemen her gün bir yerlerde görüp duyduğum ama gerçekten algılamadığım veya algılamaya gerek duymadığım bir olaydı. Ama olmuştu işte! Hay bin kunduz! Anlatma ihtiyacım gittikçe büyümeye başladı. Her şeyden önce birilerine akıl danışmam gerekiyordu. Ama kime? Annem değildi, kız kardeşim de olmazdı. Arkadaşlarımla sadece telefonda konuşabilirdim ve bu pek içime sinmiyordu.
Günler sonra konuşabileceğim birini bulmuştum. İki yıl önce aynı ofiste çalıştığım Romanyalı arkadaşımdı bu. Bana nasılsın diye sormasıyla benim konuşmaya başlamam bir oldu. İşte o andan itibaren içinde bulunduğumuz durumu, sonraları aklıma getirip de gülümsememek çok zor. Benim için çok zor ve karmaşık olan bir durumu, ama dili İngilizce olmayan birine ana dilim olmayan İngilizceyle anlatmak nasıl bir güç sarfiyatıydı anlatamam. Catalina’nın beni anlamak ve bana yardımcı olabilmek için uğraştığını görmek ise teorideki ironinin vücut bulmuş haliydi adeta.
İngilizce işe yarıyordu, bu doğru. Ve evet iletişim kurmayı kendimce beceriyordum. Ama Derrida’yı tanıdıktan sonra böyle durumları göz ardı etmek zor. Kafamı kurcalayan sorun konusunda biraz olsun rahatlamıştım ama biliyordum ki elma sadece elma değildi; farklı iki kültürden gelmiş iki insanın üçüncü bir dille sağlamaya çalıştığı paylaşımda elmalar havada uçuşuyordu.
Umarım Catalina’nın başı çok ağrımamıştır.
Favori çizgi film kahramanım Cedric şöyle der hep: “Sekiz yaşındaysanız hayat bazen çok karmaşık olabiliyor.” Yirmi üç yaşındayım ve hayat bazen dayanılmaz oluyor.
Bilge Sevim Soykut
GÖKKUŞAĞI, AYNA VE RESSAM
Neler vardı elimde, neler var olmuştu dünya üzerinde… Bir ben, bir dünya mı vardık, yoksa herkes bize mi bakıyordu sadece? Bir ömrün farkındalık ışığını yakalayıp ve o anda o ışık her yeri aydınlatacakken sadece kendini aydınlattığı için gözlerinin kör olmasından başka bir şey değil miydi acaba benim göremediğim? Aslında hiç de bir daha görmek istemediğim ama zorla göstermeye çalıştığım kendime…
Birden her yer aydınlanıvermişti, renkler daha bir belirginleşmişti… Gece de görebiliyordum renkleri. Herkesin bir gökkuşağı fantezisi vardır ve bu fantezinin altında gizlidir yatan altınlar ya da cennetin var olduğu sanılan yer. Ve ben o yere teğet geçmek üzereyken yakaladım o gökkuşağı fantezisinin ahkamsızlığını. Bu tablo çizilirken her tarafa sıçramış boyalardan biri gelmişti suratıma. Aynasızlık canımı sıkmıştı ilk defa, kendimi görememek. Tablonun içinde gökkuşağının neresindeydim? Aynam bile olsa bunu göremeyecektim. Ne kadar sınırlıydım, suratımın ne renk olduğunu bile seçemeyecek ve bilemeyecek kadar acizdim ki ben daha fazlasını isteyip tabloyu görmek istiyordum. “izleyen” tarafından “izlenen”dim. Görebildiğim aslında her renkti ve aslında o renklerin ne olduğunu bilememekti.
Kenan Evren’in Picasso sergisini gezdikten sonra gazetecilere: “ne var ki bunda ben de yapabilirim.”demesi gibi mi davranıyorum acaba? Yok, ben onun kadar “yetenekli” değilim sanırım. Yeteneksizliğim de o görebildiğim renklerin belirsizliğinden mi geliyor? Renklerin belirsiz olması ya da net olmasını sağlayan ben oldum evet bunu farkına vararak ya da varmayarak yaptım.
Sonuçta ortada varsaydığım bir tablo, bir ben, bir gökkuşağı ve bir de olmayan ayna vardı. Başta benimle beraber olan dünyayı sığdıramamış ya da konduramamıştım tabloya. Çok büyük olduğundan ya da gözümde büyüttüğümden olsa gerek. Yuvarlak tablonun tam ortasındaydım ve tabloyu dünyalaştırmıştım. Kare istiyordum çerçeveyi ama olmadı:
“kareyi yuvarlayamam değil mi?”
diye düşündüm ve en azından Tanrı’nın daha akıllıca bir iş yaptığına tekrardan varsaydım! Yine mi çalıntı yaşamaya başlayacaktım? Hem kirli hem çalıntı hem de ayna olmayan bir tabloda mı? En azından yuvarlaktı, yerleri değişebilirdi ben hareket ettiğimde.
Şimdi bir fırça ve kirletmek için hazırlanmış boyalar istiyorum elime, bir tane de size… En baştan hikayemin kapağına koymak için bir dünya yaratacağım, kare bir dünya olacak bu, (tanrı her zaman da haklı değildir değil mi?) İçine sinmiş olan kirli renkli gökkuşağını sileceğim en başta, kendimi kondurup kondurmamakta kararsızım diyemem. Ben olmak istiyorum sanırım burada, benim dünyam olacak çünkü bu… İlkokulda bir resim çizmiştim ve çok güzel bir resimdi bana göre, her ne kadar resmim çok kötü olsa da, bu resmin hafızamda kalması, onu güzel-en azından benim için- yaptığımın göstergesidir diye düşünmekteyim. Aynı o resmi çizmek istiyorum :
“Hmm… Çok klasik bir tablo olmuş, aynı zamanda da çok klişe: kuşlar, böcekler, ağaçlar, her tarafta çiçekler, pembe panjuru olmasa da minik ve sevimli bir ev, bir de kadın göğsünün çatalına benzeyen iki dağ arasından fırlayan turuncu bir güneş ve tabii ki çiçek toplayan bir kız. Kızın çiçek toplarken eğilmesini bile verememiş ressam di mi üstat?”
“Sen Marx’ın en büyük hayalinin ne olduğunu biliyor musun? Sakin bir sahil kasabasında ufak ve sade bir deniz kıyısı kulübesinde yaşamak ve balık tutmak. Çiçek toplarken ya da balık tutarken eğilmene hiç gerek yok ya da hiçbir eylemi yaparken bir şey yapmana gerek yok, o zaten oluyordur.”
Ve tablomu çizdim. İçine sığdırabildiğim kadar çiçekler, kuşlar, denizler, okyanuslar, esintiler, yok oluşlar koydum ve o “üstadın arkadaşının” hiç hazzetmediği ve eleştirdiği ne varsa onların hepsini koymuştum… Sığdırabildiğim ne kadar şey varsa sığdırdım benim kare dünyama, kare ama uçları ve kenarları açık dünyama… gökkuşağı yoktu ama ayna vardı…her zaman ihtiyaç duyduğumuzu sandığımız bir yanılsama yaratan ve asıl gerçeği içinde barındıran bir ayna da koymuştum. Bilindiği üzere aynanın arkasındaki, aynayı var eden gölgeyi kaldırdığımızda ayna artık “nesne” yi göstermez. İşte ben bir tane de ondan koydum dünyama…gölgesini çıkarıp attım ki göremeyim.
Her şey tamam mıydı acaba? Bitirmeli miydim? Hiçbir şey unutmak istemiyordum, çünkü ıssız adaya düşsem yanıma alacağım olmayan üç şeylerin listesiydi bu Etrafıma bakınıyordum bir şey unutmamak için; o esnada yüzüme bir fırçanın değdiğini hissettim, sanırım ressam kulaklarımı çizmeye çalışıyordu…
Birden her yer aydınlanıvermişti, renkler daha bir belirginleşmişti… Gece de görebiliyordum renkleri. Herkesin bir gökkuşağı fantezisi vardır ve bu fantezinin altında gizlidir yatan altınlar ya da cennetin var olduğu sanılan yer. Ve ben o yere teğet geçmek üzereyken yakaladım o gökkuşağı fantezisinin ahkamsızlığını. Bu tablo çizilirken her tarafa sıçramış boyalardan biri gelmişti suratıma. Aynasızlık canımı sıkmıştı ilk defa, kendimi görememek. Tablonun içinde gökkuşağının neresindeydim? Aynam bile olsa bunu göremeyecektim. Ne kadar sınırlıydım, suratımın ne renk olduğunu bile seçemeyecek ve bilemeyecek kadar acizdim ki ben daha fazlasını isteyip tabloyu görmek istiyordum. “izleyen” tarafından “izlenen”dim. Görebildiğim aslında her renkti ve aslında o renklerin ne olduğunu bilememekti.
Kenan Evren’in Picasso sergisini gezdikten sonra gazetecilere: “ne var ki bunda ben de yapabilirim.”demesi gibi mi davranıyorum acaba? Yok, ben onun kadar “yetenekli” değilim sanırım. Yeteneksizliğim de o görebildiğim renklerin belirsizliğinden mi geliyor? Renklerin belirsiz olması ya da net olmasını sağlayan ben oldum evet bunu farkına vararak ya da varmayarak yaptım.
Sonuçta ortada varsaydığım bir tablo, bir ben, bir gökkuşağı ve bir de olmayan ayna vardı. Başta benimle beraber olan dünyayı sığdıramamış ya da konduramamıştım tabloya. Çok büyük olduğundan ya da gözümde büyüttüğümden olsa gerek. Yuvarlak tablonun tam ortasındaydım ve tabloyu dünyalaştırmıştım. Kare istiyordum çerçeveyi ama olmadı:
“kareyi yuvarlayamam değil mi?”
diye düşündüm ve en azından Tanrı’nın daha akıllıca bir iş yaptığına tekrardan varsaydım! Yine mi çalıntı yaşamaya başlayacaktım? Hem kirli hem çalıntı hem de ayna olmayan bir tabloda mı? En azından yuvarlaktı, yerleri değişebilirdi ben hareket ettiğimde.
Şimdi bir fırça ve kirletmek için hazırlanmış boyalar istiyorum elime, bir tane de size… En baştan hikayemin kapağına koymak için bir dünya yaratacağım, kare bir dünya olacak bu, (tanrı her zaman da haklı değildir değil mi?) İçine sinmiş olan kirli renkli gökkuşağını sileceğim en başta, kendimi kondurup kondurmamakta kararsızım diyemem. Ben olmak istiyorum sanırım burada, benim dünyam olacak çünkü bu… İlkokulda bir resim çizmiştim ve çok güzel bir resimdi bana göre, her ne kadar resmim çok kötü olsa da, bu resmin hafızamda kalması, onu güzel-en azından benim için- yaptığımın göstergesidir diye düşünmekteyim. Aynı o resmi çizmek istiyorum :
“Hmm… Çok klasik bir tablo olmuş, aynı zamanda da çok klişe: kuşlar, böcekler, ağaçlar, her tarafta çiçekler, pembe panjuru olmasa da minik ve sevimli bir ev, bir de kadın göğsünün çatalına benzeyen iki dağ arasından fırlayan turuncu bir güneş ve tabii ki çiçek toplayan bir kız. Kızın çiçek toplarken eğilmesini bile verememiş ressam di mi üstat?”
“Sen Marx’ın en büyük hayalinin ne olduğunu biliyor musun? Sakin bir sahil kasabasında ufak ve sade bir deniz kıyısı kulübesinde yaşamak ve balık tutmak. Çiçek toplarken ya da balık tutarken eğilmene hiç gerek yok ya da hiçbir eylemi yaparken bir şey yapmana gerek yok, o zaten oluyordur.”
Ve tablomu çizdim. İçine sığdırabildiğim kadar çiçekler, kuşlar, denizler, okyanuslar, esintiler, yok oluşlar koydum ve o “üstadın arkadaşının” hiç hazzetmediği ve eleştirdiği ne varsa onların hepsini koymuştum… Sığdırabildiğim ne kadar şey varsa sığdırdım benim kare dünyama, kare ama uçları ve kenarları açık dünyama… gökkuşağı yoktu ama ayna vardı…her zaman ihtiyaç duyduğumuzu sandığımız bir yanılsama yaratan ve asıl gerçeği içinde barındıran bir ayna da koymuştum. Bilindiği üzere aynanın arkasındaki, aynayı var eden gölgeyi kaldırdığımızda ayna artık “nesne” yi göstermez. İşte ben bir tane de ondan koydum dünyama…gölgesini çıkarıp attım ki göremeyim.
Her şey tamam mıydı acaba? Bitirmeli miydim? Hiçbir şey unutmak istemiyordum, çünkü ıssız adaya düşsem yanıma alacağım olmayan üç şeylerin listesiydi bu Etrafıma bakınıyordum bir şey unutmamak için; o esnada yüzüme bir fırçanın değdiğini hissettim, sanırım ressam kulaklarımı çizmeye çalışıyordu…
Sabah Rüzgarı
Genç adam sabah yüzüne vuran güneş ışınları ile uyanmıştı. Onların güneş ışınları olduğunu biliyordu, çünkü ancak onlar yüzünü bu denli ısıtabilir, yanaklarını babasının öptüğü zamanlarda olduğu gibi okşayabilirdi. Yerinden doğruldu ve güneşe doğru gerindi, her sabah yaptığı gibi selamladı güneşi. Son gecelerde hep terasta yatıyordu, rüzgarın tenini okşadığı bu gecelerde rüyasında annesini görüyor, ama sabahları onu uyandıran güneş ışınlarından sonra ne gördüğünü bir türlü hatırlayamıyordu. Terasın kapısını açtı, trabzanlara tutunarak dört adım saydı, sonra yavaşca merdivenlerden aşağıya indi, üç adım soldaki kapıya doğru ilerledi ve babasının odasına girdi. Babasının sabah homurdanmalarına dogru yürüyordu, bu sırada rüzgarla çarpan pencerenin açılıp kapanmasıyla odanın içerisine yapraklar savrulmuştu, bunu biliyordu, çünkü ayağının altında kurumuş yaprakların hışırdadıklarını duymuştu. Oda uzun bir ağacın gölgesinde olmalı diye düşündü, terasta çıplak ayaklarını yakan güneş içeride hissedilmiyordu. Yönünü değiştirip rüzgara doğru yürüdü ve pencerenin tam önünde durdu, elini rüzgarın yaprakları savurduğu noktaya tuttu ve bir süre orada sanki yağmurun altında yıkarmışçasına ellerini ovuşturdu, sonra ellerini yüzüne doğru geri çekti, yanaklarına, dudaklarının bittiği çizgilere yaklaştırarak fısıldadı: “Çoktan keşfedilmiş bir yeri tekrar bulmak gibisin”.
O sırada babasının sabah homurdanmaları artmıştı, inlemeyle karışık bir ses duydu; “Rüzgarın önünde durma oğul, hasta olmayı istemezsin ya.” Babasının sesini duyan genç adam sesin geldiği yöne doğru dört adım attı, genç adamın sol ayağı yatağın sağ ayağına çarpınca kendisini yatağın üzerine bırakıverdi. Yatak yumuşak ve nemliydi. Nemden yüzü üşüdü ve başını kaldırdı genç adam. Babasının nefesini yanağının hemen solunda hissedebiliyordu. Günlerden beri merak ettiği ama bir türlü soramadığı soruyu babasına sormak istedi. Duraksadı, dudakları hala nemden hafif ıslak cümleye başladı. “Annem” dedi “neye benziyordu baba?” Yatağın rüzgar almayan kısmında babasının nefesini alıp verişinin hızlanmasını ve bir türlü sese dökülemeyen nefesini dinledi bir süre. “Annen deniz gibiydi oğul” dedi babası “bize ait değildi o”. “Deniz gibi mi” diye düşündü genç adam, hayatında ilk defa denizin ne olduğunu merak etti. Susması gerektiğini biliyordu, babasının sessizliği daha fazla konuşmaması gerektiğini söylüyordu. Fakat, kendini tutamadı “neden bize ait değildi baba? diye soruverdi. Bir süre sessizlik odadaki tek varlıktı, sonra babası uzun bir cümle sarfetti. “Biz toprak insanlarıyız oğul, aşımızı topraktan çıkarır, toprak uğruna can veririz, toprağa karışırız. Deniz insanı toprağı bilmez, sevmez. Onlar için toprak uzak diyarlardadır, diyarlar ise sadece denizin öte kıyısında.” Genç adam babasının sözlerini sanki bir masalmış gibi dinliyordu. Bir süre sonra sessizlikle baş başa kalmıştı. Sanki garip bir evrenin içine girmişti. Ellerini geriye doğru çekti. Onlardan akan sıcak, kırmızı sıvıya baktı. Hem elleri hem de yüzünün bir kısmı kan içindeydi. Elindeki bıçağı yatağın üstüne bıraktı. Babası hemen solunda soluksuz yatıyordu. Odadan çıktı, evin siyah beyaz boyanmış ana kapısına yöneldi, arkasına bile bakmadan dışarı çıktı. Sağında ve solunda uzun ağaçlar bulunan çiçekli yoldaki at arabasına bindi. Arabayı çeken iki siyah ata kamçıyı vurdu ve yola koyuldu.
Sessizlik ve özlemle saatler geçti. Adamın tek yaptığı şey yolun ilerisindeki ufka bakmak, onu artık tüm renklerin bütünüymüş gibi siyah bilmemekti. Sonunda, çift katlı evlerin arasından onu gördü. Arabadan aşağıya atladı ve ona doğru koştu. Mavi’ye yaklaştıkça arnavut kaldırımı yolların üzerinde ağır adımlar atmaya başladı. Üzerindeki yeşil kazağı ve tüm diğer giysilerini bastığı son toprakta yere attı. Şeffaf maviye doğru ellerini uzattı adam ve kendisini onun içine bıraktı. Hafif esen rüzgarla sırtının en koyu yerlerinin üzerine düşen sonbahar yapraklarını sırayla saydı. Kendisi mavi’yle bir olana kadar mavi’ye sarıldı, mavi’yi hissetti, mavi’yi kokladı, mavi’yi dinledi, mavi’yi tattı ve neredeyse hava kararmak üzereyken mavide kendi yansımasını gördü. Yansımasında arka taraftaki bir ağaçta duran kuş ilgisini çekti. Bir baykuş onu izliyordu. Baykuşa yoğunlaştı, onu daha iyi tanımak istedi ama mavi’yi terketmek de istemiyordu. Mavi’deki yansımasından bir an için ayrıldı ve başını hafifçe arkaya çevirdi. O anda mavi’den uzaklaştığını hissetti.
Genç adamın vücudu ıslak, yüzü ise nemliydi. Başının üzerinde bir el farketti, yanağındaki öpücük genç adamı kendine getirdi. Babasının sesini duydu; “Dün benim yatakta uyuyakalmışsın oğul, kaldırmak istemedim”. Pencereden içeriye giren rüzgar genç adamın tenini okşuyordu. Güneş ışınları ağacın dalları arasından kendine bir yol bulmuş olmalıydı ki, oda sımsıcak olmuştu. Babasına bir şey söylemeden ayağa kalktı genç adam. Yatağın ayak ucundan pencereye üç adım saydı. Yapraklar ayaklarına çarpıyor, hışırdıyordu. Ellerini her sabah yaptığı gibi pencereden dışarıya çıkardı, rüzgara doğru tuttu, ovuşturdu ellerini. Sonra yavaşça yüzüne, yanaklarıyla dudaklarının birleştiği çizgiye doğru yaklaştırarak fısıldadı; “Unutmak, başka bir hayatın yeniden doğum yapmasıdır”.
O sırada babasının sabah homurdanmaları artmıştı, inlemeyle karışık bir ses duydu; “Rüzgarın önünde durma oğul, hasta olmayı istemezsin ya.” Babasının sesini duyan genç adam sesin geldiği yöne doğru dört adım attı, genç adamın sol ayağı yatağın sağ ayağına çarpınca kendisini yatağın üzerine bırakıverdi. Yatak yumuşak ve nemliydi. Nemden yüzü üşüdü ve başını kaldırdı genç adam. Babasının nefesini yanağının hemen solunda hissedebiliyordu. Günlerden beri merak ettiği ama bir türlü soramadığı soruyu babasına sormak istedi. Duraksadı, dudakları hala nemden hafif ıslak cümleye başladı. “Annem” dedi “neye benziyordu baba?” Yatağın rüzgar almayan kısmında babasının nefesini alıp verişinin hızlanmasını ve bir türlü sese dökülemeyen nefesini dinledi bir süre. “Annen deniz gibiydi oğul” dedi babası “bize ait değildi o”. “Deniz gibi mi” diye düşündü genç adam, hayatında ilk defa denizin ne olduğunu merak etti. Susması gerektiğini biliyordu, babasının sessizliği daha fazla konuşmaması gerektiğini söylüyordu. Fakat, kendini tutamadı “neden bize ait değildi baba? diye soruverdi. Bir süre sessizlik odadaki tek varlıktı, sonra babası uzun bir cümle sarfetti. “Biz toprak insanlarıyız oğul, aşımızı topraktan çıkarır, toprak uğruna can veririz, toprağa karışırız. Deniz insanı toprağı bilmez, sevmez. Onlar için toprak uzak diyarlardadır, diyarlar ise sadece denizin öte kıyısında.” Genç adam babasının sözlerini sanki bir masalmış gibi dinliyordu. Bir süre sonra sessizlikle baş başa kalmıştı. Sanki garip bir evrenin içine girmişti. Ellerini geriye doğru çekti. Onlardan akan sıcak, kırmızı sıvıya baktı. Hem elleri hem de yüzünün bir kısmı kan içindeydi. Elindeki bıçağı yatağın üstüne bıraktı. Babası hemen solunda soluksuz yatıyordu. Odadan çıktı, evin siyah beyaz boyanmış ana kapısına yöneldi, arkasına bile bakmadan dışarı çıktı. Sağında ve solunda uzun ağaçlar bulunan çiçekli yoldaki at arabasına bindi. Arabayı çeken iki siyah ata kamçıyı vurdu ve yola koyuldu.
Sessizlik ve özlemle saatler geçti. Adamın tek yaptığı şey yolun ilerisindeki ufka bakmak, onu artık tüm renklerin bütünüymüş gibi siyah bilmemekti. Sonunda, çift katlı evlerin arasından onu gördü. Arabadan aşağıya atladı ve ona doğru koştu. Mavi’ye yaklaştıkça arnavut kaldırımı yolların üzerinde ağır adımlar atmaya başladı. Üzerindeki yeşil kazağı ve tüm diğer giysilerini bastığı son toprakta yere attı. Şeffaf maviye doğru ellerini uzattı adam ve kendisini onun içine bıraktı. Hafif esen rüzgarla sırtının en koyu yerlerinin üzerine düşen sonbahar yapraklarını sırayla saydı. Kendisi mavi’yle bir olana kadar mavi’ye sarıldı, mavi’yi hissetti, mavi’yi kokladı, mavi’yi dinledi, mavi’yi tattı ve neredeyse hava kararmak üzereyken mavide kendi yansımasını gördü. Yansımasında arka taraftaki bir ağaçta duran kuş ilgisini çekti. Bir baykuş onu izliyordu. Baykuşa yoğunlaştı, onu daha iyi tanımak istedi ama mavi’yi terketmek de istemiyordu. Mavi’deki yansımasından bir an için ayrıldı ve başını hafifçe arkaya çevirdi. O anda mavi’den uzaklaştığını hissetti.
Genç adamın vücudu ıslak, yüzü ise nemliydi. Başının üzerinde bir el farketti, yanağındaki öpücük genç adamı kendine getirdi. Babasının sesini duydu; “Dün benim yatakta uyuyakalmışsın oğul, kaldırmak istemedim”. Pencereden içeriye giren rüzgar genç adamın tenini okşuyordu. Güneş ışınları ağacın dalları arasından kendine bir yol bulmuş olmalıydı ki, oda sımsıcak olmuştu. Babasına bir şey söylemeden ayağa kalktı genç adam. Yatağın ayak ucundan pencereye üç adım saydı. Yapraklar ayaklarına çarpıyor, hışırdıyordu. Ellerini her sabah yaptığı gibi pencereden dışarıya çıkardı, rüzgara doğru tuttu, ovuşturdu ellerini. Sonra yavaşça yüzüne, yanaklarıyla dudaklarının birleştiği çizgiye doğru yaklaştırarak fısıldadı; “Unutmak, başka bir hayatın yeniden doğum yapmasıdır”.
Subscribe to:
Posts (Atom)